Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ortā luce

  • 1 orior

    ortus sum, īrī (part. fut. orĭtūrus, oriundus) depon.
    1) вставать ( de nocte L); восходить, появляться ( sol orĭtur O)
    3)
    б) вырастать ( e gemmā oriens uva C); подниматься (ventus oriens Nep; tempestas, clamor orĭtur Nep, Cs); вспыхивать ( seditio orta est L); исходить ( bellum ab Hannibăle ortum est L); брать начало, зарождаться ( fons in monte orĭtur PJ); происходить, рождаться (ab или ex aliquo C, Sl etc.)
    homo a se ortus C — человек, добившийся почестей личными заслугами

    Латинско-русский словарь > orior

  • 2 orior

        orior ortus (p. fut. oritūrus), orīrī (2d pers. or<*> ris; 3d pers. oritur; subj. usu. orerētur, orerentur), dep.    [OL-], to arise, rise, stir, get up: consul oriens de nocte, L.—To rise, become visible, appear: stellae, ut quaeque oriturque caditque, O.: ortā luce, in the morning, Cs.: orto sole, at sunrise, H.—To be born, be descended, originate, receive life: pueros orientīs animari, at birth: si ipse orietur et nascetur ex sese: ex concubinā, S.: orti ab Germanis, descended, Cs.—Fig., to rise, come forth, spring, descend, grow, take origin, proceed, start, begin, originate: ut clamor oreretur, was raised, Cs.: ut magna tempestas oreretur, N.: oritur monstrum, appears, V.: quod si numquam oritur, ne occidit quidem umquam, comes into being: orientia tempora Instruit, the rising generation, H.: Rhenus oritur ex Lepontiis, takes its rise, Cs.: Rhenus Alpium vertice ortus, Ta.: prosit nostris in montibus ortas, to have grown, V.: tibi a me nullast orta iniuria, I have done you no injury, T.: ab his sermo oritur, begins with.
    * * *
    I
    ori, ortus sum V DEP
    rise (sun/river); arise/emerge, crop up; get up (wake); begin; originate from; be born/created; be born of, decend/spring from; proceed/be derived (from)
    II
    oriri, oritus sum V DEP
    rise (sun/river); arise/emerge, crop up; get up (wake); begin; originate from; be born/created; be born of, decend/spring from; proceed/be derived (from)

    Latin-English dictionary > orior

  • 3 orior

    ŏrĭor, ortus, fut. part. oriturus, 4 (but with some forms of the 3d conj.: orĭtur, Enn. ap. Fest. p. 305 Müll.; Gell. 4, 17, 14; cf. Cic. Ac. 2, 28, 89; Ter. Hec. 2, 1, 26; Lucr. 3, 272; Verg. A. 2, 411; 680; Hor. S. 1, 5, 39; Ov. M. 1, 774 et saep.:

    oreris,

    id. ib. 10, 166; imperat. orere, Val. Max. 4, 7, 7: impf. subj. oreretur, Paul. Nol. Carm. 15, 59; and oreretur and orerentur are the more usual forms in the best MSS.; cf. Haase in Reisig's Vorles. p. 251; Neue, Formenl. 2, p. 418 sq.), v. dep. [root or.; Sanscr. ar-; Gr. ornumi, orinô; v. Curt. Gr. Etym. 348 sq.].
    I.
    In gen., of persons, to rise, bestir one's self, get up, etc.:

    consul oriens nocte diceret dictatorem,

    Liv. 8, 23.—
    B.
    Esp., of the heavenly bodies, to rise, become visible, appear:

    stellae, ut quaeque oriturque caditque,

    Ov. F. 1, 295:

    ortā luce,

    in the morning, Caes. B. G. 5, 8:

    orto sole,

    at sunrise, Hor. Ep. 2, 1, 112:

    postera lux oritur,

    id. S. 1, 5, 39; cf.: crassa pulvis oritur, Enn. ap. Non. 205, 28. —
    II.
    Transf., in gen., to come forth, become visible; to have one's origin or descent, to spring, descend from; to grow or spring forth; to rise, take its origin; arise, proceed, originate (syn. nascor):

    hoc quis non credat abs te esse ortum?

    Ter. And. 3, 2, 9:

    Rhenus oritur ex Lepontiis,

    takes its rise, Caes. B. G. 5, 4:

    Maeander ex arce summā Celaenarum ortus,

    Liv. 38, 13, 7:

    Tigris oritur in montibus Uxiorum,

    Curt. 5, 3, 1:

    fons oritur in monte,

    Plin. Ep. 4, 30, 2:

    Durius amnis oritur in Pelendonibus,

    Plin. 4, 20, 34, § 112:

    amnis Indus in Cibyratarum jugis,

    id. 5, 28, 29, § 103:

    ibi Caicus amnis oritur,

    id. 5, 30, 33, § 125:

    incliti amnes Caucaso monte orti,

    Curt. 8, 9, 3:

    Rhenus Alpium vertice ortus,

    Tac. G. 1, 2:

    clamor,

    Caes. B. G. 5, 53:

    oritur controversia,

    arises, Cic. Clu. 69, 161: unde oritur nox, Enn. ap. Fest. p. 193 Müll. (Ann. v. 407 Vahl.):

    tempestas,

    Nep. Tim. 3, 3:

    monstrum mirabile,

    Verg. A. 2, 680:

    ulcera,

    Cels. 6, 13:

    ea officia. quae oriuntur a suo cujusque genere virtutum,

    Cic. Fin. 5, 24, 69:

    id facmus ex te ortum,

    Plaut. Poen. 4, 2, 67:

    tibi a me nulla orta est mjuria,

    I have caused you no injury, Ter. Ad. 2, 1, 35: quod si numquam oritur, ne occidit quidem umquam, comes into being, Cic. Rep. 6, 24, 27. —Of persons, to be born:

    in quo (solo) tu ortus et procreatus es,

    Cic. Leg. 2, 2, 4:

    pueros orientes animari,

    at birth, id. Div. 2, 42, 89: ex concubina, Sal. J. 108, 1; to be descended from:

    plerosque Belgas esse ortos a Germanis,

    Caes. B. G. 2, 4; to begin, commence, take its beginning:

    ab aliquo sermo oritur,

    Cic. Lael. 1, 5.—Hence,
    A.
    ŏrĭens, entis, P. a.; as subst. m.
    1.
    The rising sun, morning sun:

    et me saevus equis oriens afflavit anhelis,

    Verg. A. 5, 739; id. G. 1, 250.—
    2.
    The quarter where the sun rises, the East, the Orient (opp. to occidens, the West, the Occident):

    ab oriente ad occidentem,

    Cic. N. D. 2, 66:

    aestivus,

    the quarter where the sun rises in summer, Plin. 17, 14, 24, § 105:

    hibernus,

    Col. 1, 6:

    vernus,

    Gell. 2, 22, 7.—
    3.
    Poet. for day:

    septimus hinc oriens cum se demiserit undis,

    Ov. F. 1, 653.—
    B.
    ortus, a, um, P. a., sprung, descended, born; constr. with ex, ab, and (partic. with poets and since the Aug. per.) with simple abl.
    (α).
    Class. usually with ab:

    a me ortus,

    Cic. Planc. 27, 67:

    quoniam ab illo (Catone) ortus es,

    id. Mur. 31, 66; Nep. Att. 18, 3; Hor. S. 1, 5, 55:

    maternum genus ab regibus ortum,

    Suet. Caes. 6:

    a liberatoribus patriae ortus,

    Liv. 7, 32, 13: homo a se ortus, without noble or famous ancestors:

    ego a me ortus et per me nixus (opp. adjuvari commendatione majorum),

    Cic. Planc. 27, 67; id. Phil. 6, 6, 17.—
    (β).
    Less freq. with ex and name of person:

    ex Tantalo,

    Quint. 9, 3, 57; but with ex and the name of a place, family, order, class, etc., freq. and class.:

    ex eodem loco ortus,

    Ter. Eun. 2, 2, 10:

    ortus ex eā familiā, quā, etc.,

    Liv. 7, 10, 3:

    ex concubinā,

    Sall. J. 5, 7; 108, 1; Liv. 1, 34, 6:

    ex patricio sanguine,

    id. 6, 40, 6.—
    (γ).
    With abl. alone (except with loco and genere, mostly poet. and post-Aug.):

    eā familiā ortus,

    Sall. C. 31, 7:

    orte Saturno,

    Hor. C. 1, 12, 50; 4, 5, 1; 3, 6, 33: 4, 6, 32: id. Ep. 1, 6, 22:

    ortus sorore ejus,

    Liv. 8, 3, 7:

    paelice,

    id. 39, 53, 3:

    orti Atticis,

    Vell. 1, 4 init.:

    antiquis nobilibus,

    Quint. 3, 8, 31:

    Germanicum Druso ortum,

    Tac. A. 1, 3:

    Thessalis,

    id. ib. 6, 34; 12, 53;

    15, 72: regiā stirpe,

    Curt. 4, 1, 17:

    oppido Ferentino,

    Suet. Oth. 1:

    equestri familiā,

    id. Aug. 2:

    magnis e centurionibus,

    Hor. S. 1, 6, 73.

    Lewis & Short latin dictionary > orior

  • 4 orior

    orior, ortus sum, oritūrus, īrī (vgl. ορ-νυ-μι, ορωρα), sich erheben, aufsteigen, I) v. Pers.: cum consul oriens de nocte silentio diceret dictatorem, Liv. 8, 23, 15: ortus est longe saevior Catulus, Sall. hist. fr. 3, 61 (82), 10. Vgl. Vel. Long. de orthogr. 74, 19 K. – II) übtr., sich erheben = sichtbar werden, A) v. der Sonne u. v. Gestirnen (Ggstz. cadere, occĭdere, occumbere), aufgehen, sich zeigen, sichtbar werden, stella oritur, Ov.: ortā luce, am Morgen, Caes.: ab orto usque ad occidentem solem, Liv.: solem atque lunam in eandem partem semper occĭdere atque oriri semper ab eadem, Lact. – dah. oriens sol, die Morgengegend, der Osten, zB. ad orientem solem spectare, nach O. liegen (v. Örtlichkeiten), Caes.; u. das Morgenland, der Osten, Cic. (vgl. oriens). – bildl., iuvenes orientes, aufstrebende, Vell. – B) übh. entstehen, entspringen, oritur tempestas, Nep.: oritur clamor, Caes.: plurimis simul locis circa forum incendium ortum, Liv.: ventus oriens, Nep.: rumor ortus, Cic. – ibi Caicus amnis oritur, Plin.: fons oritur in monte, Plin. ep.: Sagaris oritur in Phrygia, Plin.: Tigris oritur in montibus Uxiorum, Curt.: Marsyas amnis haud procul a Maeandri fontibus oriens, Liv.: Maeander ex arce summa ortus, Liv.: Rhenus oritur ex Lepontiis, Caes.: incliti amnes Caucaso monte orti, Curt.: ex eo medio quasi collis oriebatur (erhob sich, trat hervor), Sall.: officia, quae oriuntur a suo cuiusque genere virtutis, Cic.: odium certaminibus ortum, herrührend, Vell. – dah. a) geboren werden, seinen Ursprung bekommen, abstammen, in quo (solo) ortus es, Cic.: qui ab illo (Catone) ortus es, Cic.: Belgas esse ortos ab Germanis, Caes.: ex concubina ortus erat, Sall.: ex Tantalo ortus Pelops, Quint.: eā familiā ortus, Sall.: ortus ex ea familia, quae etc., Liv.: Numae nepos, filiā ortus, Liv.: sorore eius ortus, Liv.: orti Atticis, Vell.: ex eodem loco ortus, Ter.: equestri loco ortus, Cic.: regiā stirpe ortus, Curt.: pueri orientes, die geboren werden, Cic.: homo a se ortus = homo novus, der zuerst die hohen Ehrenämter in seiner Familie bekleidete, also sich selbst gleichsam die adlige Geburt gegeben hat, Cic.: si cuius oriundo sis patriae reminiscare, Boëth. cons. phil. 1, 5. – b) wachsen, hervorwachsen, uva oriens, Cic.: olea vitisque et cetera calidioribus terris oriri sueta, südlichen Gewächse, Tac. – c) anfangen, den Anfang nehmen, ab his sermo oritur, sie eröffnen das G., Cic.: oratio oriens, Cic.: nox oritur, Ov.: initium turbandi omnia a femina ortum est, Liv.: cum id malum (Unheil des Bürgerkrieges) ab Asculanis ortum esset, ausgegangen war, Vell. – / Indic. Praes. gew. nach der 3. Konjug. orior, oreris, oritur, orimur, orimini: ebenso Imperf. Coni. oreretur: Imperat. orere, Val. Max. 4, 7, 6. Vgl. Haase zu Reisigs Vorl. A. 293. Neue-Wagener Formenl.3 3, 253 u. 254. – Part. Fut. Akt. oritūrus, Hor. ep. 2, 1, 17. Suet. Galb. 9. – Perf. vulg. orsus est, Ennod. vit. Epiph. p. 347, 23.

    lateinisch-deutsches > orior

  • 5 ortus

    hortus (ortus), i, m. [st2]1 [-] enclos, enceinte, jardin. [st2]2 [-] jardin potager, potager. [st2]3 [-] au plur. parc, maison de campagne. [st2]4 [-] Cato. produits du jardin, légumes. [st2]5 [-] au fig. jardin luxuriant, magasin, richesses, ressources.    - cf. gr. χόρτος.    - mulier olitori numquam subplicat, si qua est mala; domi habet hortum et condimenta ad omneis mores maleficos, Plaut. Mil.: une femme ne supplie jamais un jardinier si elle est quelque peu malicieuse; elle a chez elle un jardin et les condiments pour sa mauvaise conduite.    - si hortum in bybliotheca habes, deerit nihil, Cic. Fam. 9: si tu as des richesses dans ta bibliothèque, nous ne manquerons de rien.
    * * *
    hortus (ortus), i, m. [st2]1 [-] enclos, enceinte, jardin. [st2]2 [-] jardin potager, potager. [st2]3 [-] au plur. parc, maison de campagne. [st2]4 [-] Cato. produits du jardin, légumes. [st2]5 [-] au fig. jardin luxuriant, magasin, richesses, ressources.    - cf. gr. χόρτος.    - mulier olitori numquam subplicat, si qua est mala; domi habet hortum et condimenta ad omneis mores maleficos, Plaut. Mil.: une femme ne supplie jamais un jardinier si elle est quelque peu malicieuse; elle a chez elle un jardin et les condiments pour sa mauvaise conduite.    - si hortum in bybliotheca habes, deerit nihil, Cic. Fam. 9: si tu as des richesses dans ta bibliothèque, nous ne manquerons de rien.
    * * *
        Orta luce. Caesar. Le jour venu.
    \
        Ortus ab omni turba fletus. Liu. Toute l'assemblee commencea à pleurer.
    \
        Lucifer ortus erat. Ouid. Estoit levé.
    \
        Sol recens ortus. Virgil. Soleil levé.
    \
        Ortus ex eo loco. Terent. Né et natif de ce lieu là.
    \
        Ortus Equestri loco. Cic. Issu de noble race, ou de noble lieu, Extraict de, etc.
    \
        Loco obscuro, tenuique fortuna ortus. Liu. Issu de povre lieu.
    \
        Syluis fuit ortus in altis. Ouid. Il naquit, etc.
    \
        Ab his maioribus orti. Horat. Descendants, etc. ou Descendus, ou Extraicts, etc.
    \
        Ortus aliquando idem significat quod Oriundus. Caesar ait plerosque Belgas esse ortos a Germanis. Descendus des Alemans.
    \
        Ortus, huius ortus. Cic. Naissance.
    \
        Materno ortu generosus. Ouid. Noble du costé de sa mere.
    \
        Nobilis ortu. Sil. D'origine.
    \
        Ducere ortum ab aliquo. Ouid. Estre extraict de luy.
    \
        Solis ortus. Plin. Soleil levant, Orient.
    \
        Ab ortu ad occasum commeat sol. Cic. D'orient en Occident.

    Dictionarium latinogallicum > ortus

  • 6 orior

    orior, ortus sum, oritūrus, īrī (vgl. ορ-νυ-μι, ορωρα), sich erheben, aufsteigen, I) v. Pers.: cum consul oriens de nocte silentio diceret dictatorem, Liv. 8, 23, 15: ortus est longe saevior Catulus, Sall. hist. fr. 3, 61 (82), 10. Vgl. Vel. Long. de orthogr. 74, 19 K. – II) übtr., sich erheben = sichtbar werden, A) v. der Sonne u. v. Gestirnen (Ggstz. cadere, occĭdere, occumbere), aufgehen, sich zeigen, sichtbar werden, stella oritur, Ov.: ortā luce, am Morgen, Caes.: ab orto usque ad occidentem solem, Liv.: solem atque lunam in eandem partem semper occĭdere atque oriri semper ab eadem, Lact. – dah. oriens sol, die Morgengegend, der Osten, zB. ad orientem solem spectare, nach O. liegen (v. Örtlichkeiten), Caes.; u. das Morgenland, der Osten, Cic. (vgl. oriens). – bildl., iuvenes orientes, aufstrebende, Vell. – B) übh. entstehen, entspringen, oritur tempestas, Nep.: oritur clamor, Caes.: plurimis simul locis circa forum incendium ortum, Liv.: ventus oriens, Nep.: rumor ortus, Cic. – ibi Caicus amnis oritur, Plin.: fons oritur in monte, Plin. ep.: Sagaris oritur in Phrygia, Plin.: Tigris oritur in montibus Uxiorum, Curt.: Marsyas amnis haud procul a Maeandri fontibus oriens, Liv.: Maeander ex arce summa ortus, Liv.: Rhenus oritur ex Lepontiis, Caes.: incliti amnes Caucaso monte orti, Curt.: ex eo medio quasi collis oriebatur (erhob sich,
    ————
    trat hervor), Sall.: officia, quae oriuntur a suo cuiusque genere virtutis, Cic.: odium certaminibus ortum, herrührend, Vell. – dah. a) geboren werden, seinen Ursprung bekommen, abstammen, in quo (solo) ortus es, Cic.: qui ab illo (Catone) ortus es, Cic.: Belgas esse ortos ab Germanis, Caes.: ex concubina ortus erat, Sall.: ex Tantalo ortus Pelops, Quint.: eā familiā ortus, Sall.: ortus ex ea familia, quae etc., Liv.: Numae nepos, filiā ortus, Liv.: sorore eius ortus, Liv.: orti Atticis, Vell.: ex eodem loco ortus, Ter.: equestri loco ortus, Cic.: regiā stirpe ortus, Curt.: pueri orientes, die geboren werden, Cic.: homo a se ortus = homo novus, der zuerst die hohen Ehrenämter in seiner Familie bekleidete, also sich selbst gleichsam die adlige Geburt gegeben hat, Cic.: si cuius oriundo sis patriae reminiscare, Boëth. cons. phil. 1, 5. – b) wachsen, hervorwachsen, uva oriens, Cic.: olea vitisque et cetera calidioribus terris oriri sueta, südlichen Gewächse, Tac. – c) anfangen, den Anfang nehmen, ab his sermo oritur, sie eröffnen das G., Cic.: oratio oriens, Cic.: nox oritur, Ov.: initium turbandi omnia a femina ortum est, Liv.: cum id malum (Unheil des Bürgerkrieges) ab Asculanis ortum esset, ausgegangen war, Vell. – Indic. Praes. gew. nach der 3. Konjug. orior, oreris, oritur, orimur, orimini: ebenso Imperf. Coni. oreretur: Imperat. orere, Val. Max. 4, 7, 6. Vgl. Haase zu Reisigs Vorl. A. 293.
    ————
    Neue-Wagener Formenl.3 3, 253 u. 254. – Part. Fut. Akt. oritūrus, Hor. ep. 2, 1, 17. Suet. Galb. 9. – Perf. vulg. orsus est, Ennod. vit. Epiph. p. 347, 23.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > orior

  • 7 dies

    dĭes (dīes, Liv. Andron. Fragm. Odys. 7), ēi ([etilde]ī, Verg. A. 4, 156; Hor. S. 1, 8, 35 et saep.;

    dissyl.: di-ei,

    Ter. Eun. 4, 7, 31; also gen. dies, die, and dii—dies, as in acies, facies, pernicies, etc., Enn. ap. Gell. 9, 14; Ann. v. 401 Vahl.; Cic. Sest. 12, 28 ap. Gell. l. l.:

    die,

    Prisc. p. 780 P.; even in Verg. G. 1, 208, where Gellius reads dies, v. Wagner ad loc., nearly all MSS. have die; cf. Rib. and Forbig. ad loc.; so,

    die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 59; id. Capt. 4, 2, 20; Caes. B. G. 7, 11, 5; id. B. C. 1, 14, 3; 3, 76, 2; Just. 2, 11, 17; cf. Oud. ad B. G. 2, 23, 1. Die appears to be certain in Sall. J. 52, 3; 97, 3. Also in Cic. Sest. 12, 28, Gellius reads dies, where our MSS., except the Cod. Lamb., have diei;

    perh. those words do not belong to Cicero himself. Form dii,

    Verg. A. 1, 636, Rib. and Forbig. after Serv. and Gell. l. l.— Dat., diēī, saep. die, Plaut. Am. 1, 1, 120, acc. to Serv. Verg. G. 1, 208; Plaut. Am. 1, 3, 48; id. Capt. 3, 1, 4; id. Trin. 4, 2, 1;

    once dii,

    id. Merc. 1, Prol. 13; cf. Roby, Gram. 1, 121 sq.); m. (in sing. sometimes f., esp. in the signif. no. I. B. 1.) [root Sanscr. dī, gleam: dinas, day; Gr. dios, heavenly; cf. Lat. Jovis (Diovis), Diana, deus, dīvus, etc. Old form, dius (for divus); cf.: nudius, diu, etc. The word also appears in composition in many particles, as pridem, hodie, diu, etc., v. Corss. Auspr. 2, 855 sq.], a day (cf.: tempus, tempestas, aetas, aevum, spatium, intervallum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., the civil day of twenty-four hours.
    (α).
    Masc.:

    dies primus est veris in Aquario... dies tertius... dies civiles nostros, etc.,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3; Gell. 3, 2: REBVS IVRE IVDICATIS TRIGINTA DIES IVSTI SVNTO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; and 15, 13 fin.; for which;

    per dies continuos XXX., etc.,

    Gai. Inst. 3, 78: multa dies in bello conficit unus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 297 ed. Vahl.); cf.:

    non uno absolvam die,

    Plaut. Capt. 3, 5, 73:

    hic dies,

    id. Aul. 4, 9, 11:

    hic ille est dies,

    id. Capt. 3, 3, 3:

    ante hunc diem,

    id. ib. 3, 4, 101:

    illo die impransus fui,

    id. Am. 1, 1, 98; cf.:

    eo die,

    Caes. B. G. 1, 22 fin.; 2, 6; 2, 32 fin.; 4, 11, 4; 5, 15 fin. et saep.:

    postero die,

    id. ib. 1, 15, 1; 3, 6, 3 et saep.; Cic. Verr. 2, 2, 17; Sall. J. 29, 5; 38, 9 et saep.:

    in posterum diem,

    Caes. B. G. 7, 41 fin.; id. B. C. 1, 65 fin. et saep.:

    diem scito esse nullum, quo die non dicam pro reo,

    Cic. Q. Fr. 3, 3:

    domi sedet totos dies,

    Plaut. Aul. 1, 1, 34:

    paucos dies ibi morati,

    Caes. B. G. 7, 5, 4:

    dies continuos XXX. sub bruma esse noctem,

    id. ib. 5, 13, 3:

    hosce aliquot dies,

    Ter. Heaut. 4, 5, 4; cf. id. Eun. 1, 2, 71 et saep.:

    festo die si quid prodegeris,

    Plaut. Aul. 2, 8, 10; so,

    festus,

    id. Cas. 1, 49; id. Poen. 3, 5, 13; 4, 2, 26 et saep.—
    (β).
    Fem. (freq. in poetry metri gratiā; rare in prose), postrema, Enn. ap. Gell. 9, 14:

    omnia ademit Una dies,

    Lucr. 3, 912; cf. id. 3, 921; 5, 96 and 998: homines, qui ex media nocte ad proximam mediam noctem in his horis XXIV. nati sunt, una die nati dicuntur, Varr. ap. Gell. 3, 2, 2 (uno die, Macr. S. 1, 3):

    quibus effectis armatisque diebus XXX., a qua die materia caesa est,

    Caes. B. C. 1, 36 fin.:

    Varronem profiteri, se altera die ad colloquium venturum,

    id. ib. 3, 19, 4 (for which, shortly before: quo cum esset postero die ventum); cf.:

    postera die,

    Sall. J. 68, 2 (for which, in the same author, more freq.:

    postero die): pulchra,

    Hor. Od. 1, 36, 10:

    suprema,

    id. ib. 1, 13, 20:

    atra,

    Verg. A. 6, 429:

    tarda,

    Ov. M. 15, 868 et saep.—(But Caes. B. C. 3, 26, 1; 3, 37, 1, read altero, tertio.)—
    b.
    Connections:

    postridie ejus diei, a favorite expression of Caesar,

    Caes. B. G. 1, 23, 1: 1, 47, 2; 1, 48, 2 et saep., v. postridie;

    and cf.: post diem tertium ejus diei,

    Cic. Att. 3, 7; Sulpic. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Liv. 27, 35:

    diem ex die exspectabam,

    from day to day, id. ib. 7, 26 fin.; cf.:

    diem ex die ducere,

    Caes. B. G. 1, 16, 5; for which also: diem de die prospectans, Liv. 5, 48; and: diem de die differre, id. 25, 25: LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO, for every day, day by day, daily, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.:

    affatim est hominum, in dies qui singulas escas edunt,

    Plaut. Men. 3, 1, 10; so,

    in dies,

    every day, Cic. Top. 16, 62; Caes. B. G. 3, 23, 7; 5, 58, 1; 7, 30, 4; Vell. 2, 52, 2; Liv. 21, 11 Drak.; 34, 11 al.; less freq. in sing.:

    nihil usquam sui videt: in diem rapto vivit,

    Liv. 22, 39; cf.:

    mutabilibus in diem causis (opp. natura perpetua),

    id. 31, 29 (in another signif. v. the foll., no. II. A. 3); and: cui licet in diem ( = singulis diebus, daily) dixisse Vixi, etc., Hor. Od. 3, 29, 42. And still more rarely: ad diem, Treb. Gallien. 17; Vop. Firm. 4:

    ante diem, v. ante.—Die = quotidie or in diem,

    daily, Verg. E. 2, 42; 3, 34:

    quos mille die victor sub Tartara misi,

    id. A. 11, 397:

    paucissimos die composuisse versus,

    Quint. 10, 3, 8:

    saepius die,

    Plin. 15, 6, 6, § 22: die crastini, noni, pristini, quinti, for die crastino, nono, etc., v. h. vv. crastinus, nonus, etc.; and cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    A set day, appointed time, term in the widest sense of the word (for appearing before court, in the army, making a payment, etc.).
    (α).
    Masc.: MORBVS SONTICVS... STATVS DIES CVM HOSTE... QVID HORVM FVIT VNVM IVDICI ARBITROVE REOVE DIES DIFFISVS ESTO, XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12; Fest. p. 273, 26 Müll.; for which: STATVS CONDICTVSVE DIES CVM HOSTE, acc. to Cincius ap. Gell. 16, 4, 4;

    and with comic reference to the words of this law,

    Plaut. Curc. 1, 1, 5 (found also in Macr. S. 1, 16);

    and freq.: status dies,

    Plin. Ep. 9, 39, 1; Suet. Claud. 1; Flor. 1, 13, 16 et saep.:

    hic nuptiis dictus est dies,

    Ter. And. 1, 1, 75; cf.:

    dies colloquio dictus est ex eo die quintus,

    Caes. B. G. 1, 42, 4; so,

    dictus,

    id. ib. 5, 27, 5:

    iis certum diem conveniendi dicit,

    id. ib. 5, 57, 2:

    die certo,

    Sall. J. 79, 4; cf.

    constituto,

    id. ib. 13 fin.:

    decretus colloquio,

    id. ib. 113, 3:

    praestitutus,

    Liv. 3, 22:

    praefinitus,

    Plin. 35, 10, 36, § 109; Gell. 16, 4, 3:

    ascriptus,

    Phaedr. 4, 11, 8 et saep.:

    quoniam advesperascit, dabis diem nobis aliquem, ut contra ista dicamus,

    Cic. N. D. 3, 40; Caes. B. G. 1, 16, 5; id. B. C. 1, 11, 2; Sall. J. 109, 3; Liv. 35, 35 et saep.:

    dies ater,

    an unlucky day, Sen. Vit. Beat. 25.—
    (β).
    Fem. (so commonly in this sense in class. prose, but only in sing., v. Mützell ad Curt. 3, 1, 8):

    ut quasi dies si dicta sit,

    Plaut. As. 5, 1, 11; so,

    dicta,

    Cic. Fam. 16, 10 fin.; cf.:

    edicta ad conveniendum,

    Liv. 41, 10 fin.:

    praestituta,

    Plaut. Ps. 1, 3, 140; 2, 2, 28; Ter. Ph. 3, 2, 38; Cic. Verr. 2, 3, 14 fin.; id. Vatin. 15, 37; id. Tusc. 1, 39; Liv. 45, 11 et saep.; cf.

    constituta,

    Cic. Caecin. 11, 32; Caes. B. G. 1, 4, 2; 1, 8, 3: certa eius rei constituta, id. B. C. 3, 33, 1:

    pacta et constituta,

    Cic. Cat. 1, 9, 24:

    statuta,

    Liv. 31, 29:

    stata,

    id. 27, 23 fin.:

    certa,

    Caes. B. G. 1, 30, 4, 5, 1, 8; id. B. C. 1, 2, 6; Nep. Chabr. 3 et saep.:

    annua,

    Cic. Fam. 7, 23; id. Att. 12, 3 fin.; cf.

    longa,

    Plaut. Ep. 4, 1, 18:

    die caecā emere, oculatā vendere,

    i. e. to buy on credit and sell for cash, id. Ps. 1, 3, 67, v. caecus, no. II. B.:

    haec dies summa hodie est, mea amica sitne libera, an, etc.,

    id. Pers. 1, 1, 34:

    puto fore istam etiam a praecone diem,

    Cic. Att. 13, 3:

    ubi ea dies venit (preceded by tempore ejus rei constituto),

    Caes. B. G. 7, 3:

    praeterita die, qua suorum auxilia exspectaverant,

    id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 6, 33, 4:

    esse in lege, quam ad diem proscriptiones fiant,

    Cic. Rosc. Am. 44, 128 et saep.—
    (γ).
    Both genders together:

    diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant: is dies erat a. d. V. Kal. Apr., etc.,

    Caes. B. G. 1, 6 fin.; Cic. Att. 2, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 34, 35 al.—
    b.
    Hence: dicere diem alicui, to impeach, lay an accusation against:

    diem mihi, credo, dixerat,

    Cic. Mil. 14, 36:

    Domitium Silano diem dixisse scimus,

    id. Div. in Caec. 20, 67.—
    2.
    A natural day, a day, as opp. to night: ut vel, quia est aliquid, aliud non sit, ut Dies est, nox non est; vel, quia est aliquid, et aliud sit: Sol est super terram, dies est, Quint. 5, 8, 7: pro di immortales, quis hic illuxit dies, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 4, 76:

    credibile non est, quantum scribam die, quin etiam noctibus,

    in the daytime, id. Att. 13, 26:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a single day and night, id. N. D. 2, 9, 24; cf.

    in this signif.: die ac nocte,

    Plin. 29, 6, 36, § 113:

    nocte et die,

    Liv. 25, 39;

    and simply die,

    Hor. S. 2, 1, 4; Quint. 10, 3, 8; cf.

    also: currus rogat ille paternos, Inque diem alipedum jus et moderamen equorum,

    Ov. M. 2, 48; and, connected with nox:

    (Themistocles) diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoris,

    Nep. Them. 8 fin.; cf. Cic. Div. 2, 27, 59; Liv. 22, 1 fin. —But more freq.: diem noctemque, like our day and night, i. q. without ceasing, uninterruptedly; Caes. B. G. 7, 77, 11; 7, 42 fin.; id. B. C. 1, 62;

    for which less freq.: diem et noctem,

    Hirt. B. Hisp. 38, 1;

    diem ac noctem,

    Liv. 27, 4 and 45:

    noctemque diemque,

    Verg. A. 8, 94; cf. Quint. 9, 4, 23:

    continuate nocte ac die itinere,

    Caes. B. C. 3, 11, 1; 3, 36, 8; and in plur.:

    dies noctesque,

    Plaut. Rud. 2, 3, 49; Ter. Eun. 1, 2, 113; Cic. Att. 7, 9 fin.; Nep. Dat. 4, 4 et saep.; also, reversing the order: noctesque diesque, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 338 ed. Vahl.); Hor. S. 1, 1, 76:

    noctesque et dies,

    Ter. And. 4, 1, 52; id. Eun. 5, 8, 49:

    noctes atque dies,

    Lucr. 2, 12; 3, 62; Cic. Fin. 1, 16, 51; Verg. A. 6, 127 al.:

    noctes diesque,

    id. ib. 9, 488:

    noctes ac dies,

    Cic. Arch. 11, 29:

    noctes et dies,

    id. Brut. 90, 308; id. de Or. 1, 61, 260; id. Tusc. 5, 25 and 39; Ter. Eun. 5, 8, 49; cf.

    also: neque noctem neque diem intermittit,

    Caes. B. G. 5, 38:

    Galli dies... sic observant, ut noctem dies subsequatur,

    id. ib. 6, 18, 2 Herz ad loc. So, too, in gen.:

    qui nocte dieque frequentat Limina,

    Mart. 10, 58, 11:

    cum die,

    at break of day, Ov. M. 13, 677:

    orto die ( = orta luce),

    Tac. A. 1, 20; 1, 68; id. H. 2, 21:

    ante diem ( = ante lucem),

    Hor. Ep. 1, 2, 35:

    dies fit, late Lat. for lucescit,

    Vulg. Luc. 22, 66: de die, in open day, broad day; v. de.—
    3.
    Dies alicujus (like the Heb. ; v. Gesen. Lex. s. h. v.).
    a.
    I. q. dies natalis, a birthday:

    diem meum scis esse III. Non. Jan. Aderis igitur,

    Cic. Att. 13, 42, 2; cf.

    in full: natali die tuo,

    id. ib. 9, 5 al. So the anniversary day of the foundation of a city is, dies natalis urbis, Cic. Div. 2, 47, 98.—
    b.
    I. q. dies mortis, dying-day:

    quandocumque fatalis et meus dies veniet statuarque tumulo,

    Tac. Or. 13 fin. Called, also: supremus dies. Suet. Aug. 99; id. Tib. 67; cf.:

    supremus vitae dies,

    Cic. de Sen. 21, 78; Suet. Aug. 61. Hence:

    diem suum obire,

    to die, Sulp. in Cic. Fam. 4, 12, 2;

    and in the same sense: obire diem supremum,

    Nep. Milt. 7 fin.; id. Dion. 2 fin.; Suet. Claud. 1:

    exigere diem supremum,

    Tac. A. 3, 16:

    explere supremum diem,

    id. ib. 1, 6; 3, 76;

    and simply: obire diem,

    Plin. 2, 109, 112, § 248; Suet. Tib. 4; id. Vesp. 1; id. Gr. 3; cf.

    also: fungi diem,

    Just. 19, 1, 1.—
    c.
    I. q. dies febris, fever-day: etsi Non. Mart., [p. 574] die tuo, ut opinor, exspectabam epistolam a te longiorem, Cic. Att. 9, 2 init.; 7, 8, 2 al.
    II.
    Transf.
    A.
    In gen. (from no. I. A.).
    1.
    A day, for that which is done in it (cf. the Hebr., the Gr. eleutheron êmar, etc.):

    is dies honestissimus nobis fuerat in senatu,

    Cic. Fam. 1, 2, 3:

    non tam dirus ille dies Sullanus C. Mario,

    id. Att. 10, 8, 7:

    equites Romanos daturos illius diei poenas,

    id. Sest. 12, 28:

    hic dies et Romanis refecit animos et Persea perculit,

    Liv. 42, 67 Drak.; cf. id. 9, 39 fin.; Vell. 2, 35 Ruhnk.; 2, 86; Just. 9, 3 fin.; Flor. 2, 6, 58 Duker.:

    imponite quinquaginta annis magnum diem,

    Tac. Agr. 34:

    quid pulchrius hac consuetudine excutiendi totum diem?... totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior, etc., Sen. de Ira, 3, 36: dies Alliensis, i. q. pugna Alliensis,

    Liv. 6, 1; Suet. Vit. 11:

    Cannensis,

    Flor. 4, 12, 35 al. And so even of one's state of mind on any particular day:

    qualem diem Tiberius induisset,

    what humor, temper, Tac. A. 6, 20. —
    2.
    A day's journey:

    hanc regionem, dierum plus triginta in longitudinem, decem inter duo maria in latitudinem patentem,

    Liv. 38, 59; Just. 36, 2, 14 al.—
    3.
    In gen. (like, hêmera, and our day, for) time, space of time, period:

    diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras,

    Liv. 2, 45;

    so with tempus,

    id. 22, 39; 42, 50: amorem intercapedine ipse lenivit dies, Turp. ap. Non. 522, 7;

    so in the masc. gender: longus,

    Stat. Th. 1, 638; Luc. 3, 139;

    but also longa,

    Plaut. Epid. 4, 1, 18; Plin. Ep. 8, 5 fin.; cf.

    perexigua,

    a brief respite, Cic. Verr. 1, 2 fin.:

    nulla,

    Ov. M. 4, 372 al.:

    ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco,

    Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:

    ut infringatur hominum improbitas ipsa die, quae debilitat cogitationes, etc.,

    id. Fam. 1, 6; cf. id. ib. 7, 28 fin.; id. Tusc. 3, 22, 53 al.: indutiae inde, non pax facta;

    quarum et dies exierat, et ante diem rebellaverant,

    i. e. the term of the truce, Liv. 4, 30 fin.; 30, 24; 42, 47 fin. (for which: quia tempus indutiarum cum Veienti populo exierat, id. 4, 58).—Prov.:

    dies adimit aegritudinem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 13: dies festus, festival-time, festival:—diem festum Dianae per triduum agi, Liv. 25, 23 et saep.:

    die lanam et agnos vendat,

    at the right time, Cato R. R. 150, 2:

    praesens quod fuerat malum, in diem abiit,

    to a future time, Ter. Ph. 5, 2, 16; so in diem, opp. statim, Q. Cic. Pet. cons. 12, 48;

    and simply in diem,

    Plaut. Mil. 3, 2, 48; Ter. Eun. 5, 7, 19; Cic. Cael. 24.—Esp. freq. in diem vivere, to live on from day to day, regardless of the future, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; Plin. Ep. 5, 5, 4 et saep; cf. the equivoque with de die, under de.—
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2— poet., and in postAug. prose).
    1.
    Light of day, daylight:

    contraque diem radiosque micantes Obliquantem oculos,

    Ov. M. 7, 411; 5, 444; 13, 602:

    multis mensibus non cernitur dies,

    Plin. 33, 4, 21, § 70; Plin. Ep. 6, 20, 6; 9, 36, 2 al.; also of the eyesight, Stat. Th. 1, 237;

    and trop. of the conscience: saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae,

    id. ib. 1, 52.—
    2.
    For caelum, the sky, the heavens:

    sub quocumque die, quocumque est sidere mundi,

    Luc. 7, 189; 1, 153:

    incendere diem nubes oriente remotae,

    id. 4, 68; 8, 217; Stat. Th. 1, 201.—Hence, like caelum,
    b.
    The weather:

    totumque per annum Durat aprica dies,

    Val. Fl. 1, 845:

    tranquillus,

    Plin. 2, 45, 44, § 115:

    mitis,

    id. 11, 10, 10, § 20:

    pestilens,

    id. 22, 23, 49, § 104.—
    3.
    The air:

    nigrique volumina fumi Infecere diem,

    Ov. M. 13, 600:

    cupio flatu violare diem,

    Claud. in Ruf. 1, 63.
    III.
    Dies personified.
    A.
    I. q. Sol, opp. Luna, Plaut. Bacch. 2, 3, 21;

    coupled with Mensis and Annus,

    Ov. M. 2, 25.—
    B.
    As fem., the daughter of Chaos, and mother of Heaven and Earth, Hyg. Fab. praef.; of the first Venus, Cic. N. D. 3, 23, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > dies

  • 8 lux

    lux, lūcis, f. et arch. m. (abl. luce; abl.-loc. luci) [st2]1 [-] lumière, lumière du jour, clarté. [st2]2 [-] jour, journée. [st2]3 [-] temps, saison. [st2]4 [-] éclat, brillant; illustration, lustre, gloire, ornement. [st2]5 [-] lumière de la vie, vie. [st2]6 [-] lumière, vue, yeux. [st2]7 [-] lumière du salut, salut, espérance, espoir, secours.    - cf. gr. λευκός: blanc, brillant.    - genus sine luce, Sil. 8, 248: famille obscure.    - luces, Cic.: les astres, les étoiles, les comètes.    - luci, adv. (abl. arch. de lux): pendant le jour, de jour.    - cum primo luci, Plaut. Cist. 2, 1, 49: au point du jour.    - luci claro, Plaut.: en plein jour.    - lucu, arch. = luce.    - cum primo lucu ibo hinc, Ter. Ad. 5, 3, 55: au point du jour je partirai d'ici.    - in lucem proferre, Cic.: dévoiler, découvrir, révéler.    - lux aestiva, Virg. G. 4, 52: l'été.    - lux brumalis, Ov. Tr. 1, 11, 39: l'hiver.    - lucem afferre, Cic.: secourir, sauver, rendre à la vie.    - forensis lux, Cic. Brut. 8, 32: célébrité acquise au barreau.    - in luce civium, Cic.: en public.    - mea lux! Cic.: mon âme! ma vie! (t. de tendresse).
    * * *
    lux, lūcis, f. et arch. m. (abl. luce; abl.-loc. luci) [st2]1 [-] lumière, lumière du jour, clarté. [st2]2 [-] jour, journée. [st2]3 [-] temps, saison. [st2]4 [-] éclat, brillant; illustration, lustre, gloire, ornement. [st2]5 [-] lumière de la vie, vie. [st2]6 [-] lumière, vue, yeux. [st2]7 [-] lumière du salut, salut, espérance, espoir, secours.    - cf. gr. λευκός: blanc, brillant.    - genus sine luce, Sil. 8, 248: famille obscure.    - luces, Cic.: les astres, les étoiles, les comètes.    - luci, adv. (abl. arch. de lux): pendant le jour, de jour.    - cum primo luci, Plaut. Cist. 2, 1, 49: au point du jour.    - luci claro, Plaut.: en plein jour.    - lucu, arch. = luce.    - cum primo lucu ibo hinc, Ter. Ad. 5, 3, 55: au point du jour je partirai d'ici.    - in lucem proferre, Cic.: dévoiler, découvrir, révéler.    - lux aestiva, Virg. G. 4, 52: l'été.    - lux brumalis, Ov. Tr. 1, 11, 39: l'hiver.    - lucem afferre, Cic.: secourir, sauver, rendre à la vie.    - forensis lux, Cic. Brut. 8, 32: célébrité acquise au barreau.    - in luce civium, Cic.: en public.    - mea lux! Cic.: mon âme! ma vie! (t. de tendresse).
    * * *
        Lux, lucis, f. g. La lumiere de jour, Lueur, Clarté.
    \
        Admittere lucem in thalamos totis fenestris. Ouid. Ouvrir toutes les fenestres pour faire entrer la clarté.
    \
        Dant clara incendia lucem erranti. Virgil. Esclairent.
    \
        Erit vobis luce clarius. Cic. Plus clair que le jour.
    \
        Lux, pro die. Gell. Alia luce orta auis in pastum profecta est. Le jour d'apres.
    \
        Multis ante lucibus. Ouid. Plusieurs jours devant.
    \
        Festae luces. Horatius. Jours de feste.
    \
        Ignaua lux. Iuuenal. Journee en laquelle on ne fait rien, Jour de repos.
    \
        Prona lux in astra. Senec. Jour approchant à la nuict.
    \
        Haud multo post luce lucebit. Plaut. Il sera jour incontinent, Le jour viendra.
    \
        Luce et palam. Cic. En plein jour, et devant touts.
    \
        Luce clara deripiamus aurum matronis palam. Plautus. En plein jour.
    \
        Multa luce reuerti. hostes. Tacit. Qu'il estoit desja grand jour.
    \
        Luce. Ouid. De jour.
    \
        Luce prima. Terentius. Dés que le jour commencera à poindre et jecter sa lumiere, Dés le fin matin.
    \
        AEstiua lux. Virgil. Le temps et saison d'esté.
    \
        Lux, pro Vita. Cic. Obiiciebatur interdum animo metus quidam, et dolor cogitanti, fore aliquando finem huius lucis. Qu'il fault une fois mourir.
    \
        Lucis vsuram dare alicui. Cic. Le laisser vivre.
    \
        Orbare se luce. Cic. Se tuer.
    \
        Piget lucis. Virgil. Il me griefve et ennuye de vivre.
    \
        Lux mea. Cic. Parolles de blandissement.
    \
        In luce atque in oculis ciuium magnus. Cic. és affaires de la chose publique, ou, etc.
    \
        Cum lucu abii. Plaut. Dés le poinct du jour.

    Dictionarium latinogallicum > lux

  • 9 lux

    lūx, lūcis f. (редко m.)
    1) свет, освещение, сияние (solis C etc.; lychnorum C); поэт. светило, светоч ( mundi C)
    2) блеск, сверкание (ferri St; aēnea V; zmaragdi Lcr)
    3) ясность, очевидность, широкая гласность, известность ( lucem vitare C)
    proferre или vocare aliquid in lucem C — пролить свет на что-л. (обнаружить, сделать известным)
    4) слава, украшение, цвет, светоч ( orbis terrarum C)
    5) помощь, утешение, спасение (l. affulsit civitati L; afferre rei publicae lucem C)
    6) дневной (солнечный) свет, день
    luce ortā C и luce clarā Ptкогда рассвело
    luce и lucī Pl, C etc.днём
    8) поэт. зрение

    Латинско-русский словарь > lux

  • 10 lustro [1]

    1. lūstro, āvī, ātum, āre (wie 2. lustrum verwandt mit luceo), I) hell machen, beleuchten, A) eig.: lustrabat lampade terras orta dies, Verg.: sol cuncta suā luce lustrat et complet, Cic.: luna sive notho fertur loca lumine lustrans sive etc., Lucr.: delphinus haud nimio lustratus nitore, Cic. poët. – B) übtr.: 1) betrachten, besichtigen, alqd lumine, Verg.: alcis vestigia, Verg. – u. geistig betrachten = erwägen, bedenken, omnia ratione animoque, Cic. de off. 1, 57. – 2) bereisen, durchwandern usw., Aegyptum, Cic.: aequor navibus, befahren, Verg.: u. so flumina navigiis, Plin. pan.: quando luna lustrato suo cursu solem consecuta est, Cic.: anno fere vertente signiferum orbem (v. Planeten Merkur), Cic. – bildl., etw. durchmachen, sich einer Sache unterziehen, incerta pericula, Verg.: multa alia, Cic. poët. – II) (glänzend machen; dah. =) durch ein Reinigungs- od. Sühnopfer (s. 2. lūstrum) reinigen, -weihen, -sühnen, A) eig.: agrum, Cato: populum, exercitum, coloniam, Cic.: urbem, Liv.: lustratus et expiatus sacro, Liv.: alqm taedis, flammis, Tibull. u. Ov. – lustrari Iovi, dem J. ein Reinigungsopfer bringen, Verg. – B) meton.: 1) (weil beim lustrum [s. d.] das Heer gemustert wurde) = mustern, exercitum, Cic. u. Tac. – 2) (weil beim lustrum die Opfertiere um das Volk usw. herumgeführt wurden) = umgehen, umtanzen, umfliegen u. dgl. (vgl. Ruhnken Suet. Vit. 9), alqm choreis, tanzend umringen, umtanzen, Verg.: lustratis signis (v. einem Adler), nachdem er die Feldzeichen umflogen hatte, Suet. – u. mit etw. umziehen, levi tactu oculos, Plin. 23, 110: levi floris attactu oculos suos, Gargil. Mart. med. 41.

    lateinisch-deutsches > lustro [1]

  • 11 lustro

    1. lūstro, āvī, ātum, āre (wie 2. lustrum verwandt mit luceo), I) hell machen, beleuchten, A) eig.: lustrabat lampade terras orta dies, Verg.: sol cuncta suā luce lustrat et complet, Cic.: luna sive notho fertur loca lumine lustrans sive etc., Lucr.: delphinus haud nimio lustratus nitore, Cic. poët. – B) übtr.: 1) betrachten, besichtigen, alqd lumine, Verg.: alcis vestigia, Verg. – u. geistig betrachten = erwägen, bedenken, omnia ratione animoque, Cic. de off. 1, 57. – 2) bereisen, durchwandern usw., Aegyptum, Cic.: aequor navibus, befahren, Verg.: u. so flumina navigiis, Plin. pan.: quando luna lustrato suo cursu solem consecuta est, Cic.: anno fere vertente signiferum orbem (v. Planeten Merkur), Cic. – bildl., etw. durchmachen, sich einer Sache unterziehen, incerta pericula, Verg.: multa alia, Cic. poët. – II) (glänzend machen; dah. =) durch ein Reinigungs- od. Sühnopfer (s. 2. lustrum) reinigen, -weihen, -sühnen, A) eig.: agrum, Cato: populum, exercitum, coloniam, Cic.: urbem, Liv.: lustratus et expiatus sacro, Liv.: alqm taedis, flammis, Tibull. u. Ov. – lustrari Iovi, dem J. ein Reinigungsopfer bringen, Verg. – B) meton.: 1) (weil beim lustrum [s. d.] das Heer gemustert wurde) = mustern, exercitum, Cic. u. Tac. – 2) (weil beim lustrum die Opfertiere um das Volk usw. herumgeführt wurden) = umgehen, umtanzen, umfliegen u. dgl.
    ————
    (vgl. Ruhnken Suet. Vit. 9), alqm choreis, tanzend umringen, umtanzen, Verg.: lustratis signis (v. einem Adler), nachdem er die Feldzeichen umflogen hatte, Suet. – u. mit etw. umziehen, levi tactu oculos, Plin. 23, 110: levi floris attactu oculos suos, Gargil. Mart. med. 41.
    ————————
    2. lustro, ōnis, m. (1. lustrum), der Herumlungerer in den Bordellen, Naev. com. 118 u. 119.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lustro

См. также в других словарях:

  • Legio X Gemina — Escudo de la Legio X Gemina a principios del siglo V, según la Notitia Dignitatum occ. Activa Desde el 70 a. C. hasta el siglo V …   Wikipedia Español

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • ROMA — I. ROMA Latii in Italia urbs, de cuius origine et conditore diversa legimus apud auctores. Receptissima opinio est, a Romulo et Remo fratribus conditam fuisse, unde et nomen acceperit, an. primô septimae Olympiadis, teste Dionysiô Halicarnasseô,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • jour — Jour, m. Dies. Semble qu il vient de Diurnus, ostant la lettre d, et changeant i, voyele en i consonante. Les Hebrieux disent Iom, pour jour, dies, comme se dit aussi en aucunes provinces de ce Royaume où on dit es Joun, pour il est jour, Dies… …   Thresor de la langue françoyse

  • Anexo:Localidades de Italia — Lista de las comune de Italia: Comune Provincia Región Abano Terme Padua Véneto Abbadia Cerreto Lodi Lombardía Abbadia Lariana Lecco Lombardía …   Wikipedia Español

  • ANNA — I. ANNA Bernardi, Comitis Hohenbergensis Sueviae filia uxor Rodolphi I. Imperatoris. Obiit A, C. 1281. Basileae in Summi Tenipli adyto sepulta. Haec nobilissimorum Austriae Principum genitrix fuit, unde et praecipuarum per Germaniam domorum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CANIS — I. CANIS Arabiae Felicis fluv. Ptol. II. CANIS Ordo equestris a Buchardo IV. ex Montmorantia famil. primo Galliae Barone, institutus; qui pace cum Philippo I. vel Ludov. fil. eius potius, a quo arce quâdam exutus erat, quod Adrianum Abbatem S.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Misiones conventuales de Michoacán — Las Misiones conventuales de Michoacán son una serie de históricos conjuntos conventuales localizados en el actual estado de Michoacán de Ocampo, México. Los conventos fueron levantados por órdenes religiosas para la Evangelización en la Nueva… …   Wikipedia Español

  • Liste lateinischer Phrasen/B — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Mattinata — Vue générale de Mattinata Administration Pays …   Wikipédia en Français

  • literature — /lit euhr euh cheuhr, choor , li treuh /, n. 1. writings in which expression and form, in connection with ideas of permanent and universal interest, are characteristic or essential features, as poetry, novels, history, biography, and essays. 2.… …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»